आजच्या काळात जग झपाट्याने बदलत आहे. विज्ञान, तंत्रज्ञान, आणि माहितीच्या क्रांतीमुळे जग जवळ आलं आहे. मात्र, या बदलत्या जगातही अजूनही आपण जात, धर्म, प्रांत, भाषा, आणि इतिहासाच्या अस्मितांमध्ये अडकून पडलो आहोत. या पारंपरिक अस्मितांनी आपल्या समाजाच्या प्रगतीला एकप्रकारे बंधने घातली आहेत. अशा परिस्थितीत नव्या पिढीनं स्वतःला या जुनाट चौकटीतून मुक्त करत अस्तित्ववादी दृष्टिकोन स्वीकारणे महत्त्वाचे ठरते. सृजन, आविष्कार आणि स्वावलंबनाचा ध्यास हा जगण्याचा खरा मंत्र ठरू शकतो.
जात आणि धर्माच्या नावाखाली मानवतेला वेगवेगळ्या गटांमध्ये विभागले गेले आहे. यामुळे एकसंध समाजाच्या संकल्पनेला तडा गेला आहे. अशा पारंपरिक अस्मितांमध्ये अडकून आपण स्वतःचं स्वातंत्र्य गमावतो. नव्या पिढीने या अस्मितांच्या मर्यादा ओलांडून एक वैश्विक दृष्टिकोन स्वीकारला पाहिजे.
आजच्या तरुणाईने समजून घ्यायला हवे की जात आणि धर्म केवळ भूतकाळात तयार झालेल्या सामाजिक रचना आहेत. त्यांचं अंध अनुकरण करण्या ऐवजी त्याच्या जोखडातून बाहेर पडणे गरजेचे आहे.
प्रांत आणि भाषेच्या नावाखाली होणारी विभागणीही मानवतेच्या संकल्पनेस मारक ठरते. विविधतेमध्ये एकता हेच आपल्या समाजाचे बलस्थान आहे, त्याचा सन्मान करता आलं पाहिजे..
अस्तित्ववाद ही विचारधारा माणसाच्या स्वतःच्या निर्णयक्षमतेवर आणि जबाबदारीवर भर देते. प्रत्येक व्यक्तीला आपलं आयुष्य स्वतःच्या पद्धतीने घडवायचं स्वातंत्र्य आहे. नव्या पिढीनं ही जबाबदारी ओळखून आपल्या निर्णयांसाठी स्वतःच जबाबदार राहिले पाहिजे.
अस्तित्ववादी दृष्टिकोन स्वीकारल्याने लोक आपल्याला लाभलेल्या स्वातंत्र्याचा अर्थ समजून घेतील. आपण ज्या अस्मितांवर अभिमान बाळगतो, त्या अनेकदा आपल्या विचारसरणीला मर्यादित करतात. या अस्मितांपासून स्वतःला मुक्त करून, स्वतःचं आयुष्य अर्थपूर्ण बनवण्याचा विचार नव्या पिढीने केला पाहिजे.
सृजनशीलता ही मानवजातीच्या प्रगतीची गुरुकिल्ली आहे. विचार, कल्पना आणि नवोपक्रम यांच्या माध्यमातूनच समाजातील समस्या सोडवल्या जाऊ शकतात. सृजनशीलता म्हणजे नवनिर्मितीची क्षमता, जी फक्त आत्ममुक्तीच्या विचारांतून उलगडू शकते. जात, धर्म किंवा इतिहासाच्या जोखडातून मुक्त झाल्यानंतरच माणूस खऱ्या अर्थाने सृजनशील होऊ शकतो.
सृजनशीलतेच्या माध्यमातून समाजातील समस्या सोडवण्याची क्षमता तरुणाईने निर्माण केली पाहिजे. कला, विज्ञान, तंत्रज्ञान, आणि साहित्य या क्षेत्रांमध्ये नव्या कल्पना साकारल्या गेल्या तरच समाज प्रगत होईल.
तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रातील आविष्कारांनी जग बदलून टाकले आहे. नव्या पिढीने या बदलांशी स्वतःला जोडून घेतलं पाहिजे. विज्ञानाच्या प्रगतीचा उपयोग केवळ आर्थिक प्रगतीसाठीच नाही तर सामाजिक विकासासाठीही केला पाहिजे. आज आपल्याला अशा तरुणाईची गरज आहे जी प्रगत तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून समाजाला दिशा देऊ शकेल.
तंत्रज्ञानाचा योग्य उपयोग करताना, सामाजिक असमानता कमी करण्याचा विचार नव्या पिढीने केला पाहिजे. तंत्रज्ञान फक्त आर्थिक साधन नाही, तर तो लोकांच्या जीवनशैलीत सुधारणा घडवण्याचा मार्ग आहे.
स्वावलंबन म्हणजे केवळ आर्थिक स्वातंत्र्य नाही, तर वैचारिक आणि मानसिक स्वातंत्र्यही होय. आपलं जीवन समृद्ध करण्यासाठी स्वतःच्या कर्तृत्वावर आणि क्षमतेवर विश्वास ठेवायला शिकणं गरजेचं आहे.
स्वावलंबन हा विकासाचा पाया आहे. व्यक्तीने बाह्य मदतीवर अवलंबून राहण्याऐवजी स्वतःची ताकद ओळखली पाहिजे. शिक्षण, नोकरी, व्यवसाय किंवा उद्योजकता यामध्ये आत्मनिर्भरता विकसित करून समाजात योगदान देणं हीच खरी प्रगती आहे.
नव्या पिढीने स्वतःला जात, धर्म, प्रांत, भाषा आणि इतिहासाच्या चौकटीतून बाहेर काढून अस्तित्ववादी दृष्टिकोन स्वीकारला पाहिजे. सृजन, आविष्कार, आणि स्वावलंबनाच्या मार्गावर चालत आपल्या जीवनाचा खरा अर्थ शोधण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे.
जगण्याचं हे तत्त्वज्ञान केवळ वैयक्तिक प्रगतीसाठी नाही तर एक व्यापक, एकसंध आणि प्रगत समाज निर्माण करण्यासाठीही महत्त्वाचं ठरेल. नव्या पिढीने आपल्याला दिलेल्या स्वातंत्र्याचा उपयोग करून समाजाला नवी दिशा द्यावी, कारण त्यांच्याच हातात उद्याच्या जगाचं भविष्य आहे.
-एक भारतीय..
-विचार संकलन आणि संपादन ✍🏻
#विद्यार्थीमित्र प्रा. रफीक शेख
डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम विद्यार्थी फाउंडेशन, परभणी.
Post a Comment